21 lipca 2023. Biznes astrologiczny w Ukrainie jest u szczytu popularności. Według niektórych szacunków jego wolumen przekroczył już granicę dwóch miliardów dolarów. Istnieje ogromna liczba aplikacji na smartfony do codziennego prognozowania, witryn z miesięcznymi podsumowaniami i przyszłymi perspektywami życia osobistego, własnego biznesu, gospodarki kraju, a nawet z prognozami dotyczącymi końca wojny. Dlaczego zapotrzebowanie na prognozy powróciło i jak przyczynia się do tego cyfryzacja?
Zainteresowanie wszelkiego rodzaju przepowiedniami astrologów, jasnowidzów, wróżbitów zwykle wzrasta w czasach niestabilności. Niepewność co do przyszłości zmusza ludzi do odzyskania kontroli nad sytuacją na różne sposoby, a przynajmniej do stworzenia jej iluzji. Dlatego astrologia stała się narzędziem, do którego można się zwrócić w czasach kryzysu. Wydarzenia, które tworzą próżnię wokół zrozumienia przyszłości, zmuszają ludzi do szukania alternatywnych sposobów uzyskania odpowiedzi.
Psychologowie dostrzegają pewne prawidłowości w skłonności do przepowiadania astrologicznego. Im bardziej niestabilna sytuacja w społeczeństwie, tym więcej pytań do astrologów. Dużą falę zainteresowania odnotowano po kryzysie gospodarczym 2008 roku, kolejną – w 2019 roku. Pandemia wywołała astrologiczny boom i zmieniła „branżę” w dynamicznie rozwijający się rynek wart miliardy dolarów. Wzrosły nakłady publikacji z horoskopami, popularne stały się konta z astrologicznymi memami na Instagramie. Inwestorzy szybko zorientowali się, że potencjał „rynku usług mistycznych” jest atrakcyjny, więc zaczęli inwestować duże sumy pieniędzy w astrologiczne startupy. I nie mylili się. W końcu zainteresowanie astrologią, zwłaszcza wśród młodych ludzi, rośnie w szaleńczym tempie, zwłaszcza teraz, w czasie wojny na pełną skalę.
Wśród najpopularniejszych aplikacji jest Co-Star. Tworzy indywidualną „mapę losu” według daty urodzenia oraz ujawnia hobby i pasje. Co-Star zapewnia codzienne wskazówki w takich obszarach, jak duchowość, życie społeczne, praca i inne. Za trzy dolary miesięcznie wolontariusze mogą łączyć się z kontaktami w społeczności Co-Star, aby udostępniać i porównywać dane. Ta aplikacja jest szczególnie popularna wśród dziewcząt w wieku 20-25 lat, które codziennie sprawdzają, jak bardzo ich „gwiazdy pasują” do tej lub innej osoby. Eksperci przewidują, że Co-Star może bardzo szybko konkurować z innymi graczami na tak specyficznym rynku, zarówno pod względem kosztów, jak i zasięgu użytkowników.
Chociaż astrologia jako nauka istnieje od czterech tysiącleci, masowa cyfryzacja ostatnich lat pozwoliła jej przeżyć kolejny renesans- twierdzą eksperci.
Aplikacja Nebula, stworzona przez ukraińskich specjalistów, osiągnęła liczbę 20 milionów pobrań i 300 000 aktywnych użytkowników każdego dnia. Wykres urodzeniowy w telefonie, niezależni astrolodzy i wskazówki od wdzięcznych klientów – oto jak cyfrowy świat dogaduje się z gwiazdami.
Aplikacja ma trzy źródła monetyzacji: subskrypcję premium, reklamę i konsultacje z ekspertami. Użytkownik może wybrać system abonamentowy, którego cena waha się od 2,99 USD do 49,99 USD miesięcznie. Biorąc pod uwagę dużą liczbę abonentów na platformie komunikacyjnej, aplikacja przynosi rocznie 40-50 mln USD. Przed rozpoczęciem zarabiania twórcy Nebuli wydali 2 mln USD. Firma szybko zgromadziła „swoich” odbiorców – aplikację zainstalowało prawie 9 mln osób.
Treść aplikacji oparta jest na wykresie urodzeniowym. Jest on obliczany na podstawie czasu i miejsca urodzenia – osoba wpisuje te dane podczas rejestracji. Co ciekawe, nie ma gotowej bazy prognoz, jest ona tworzona od zera. Część tekstów jest pisana przez astrologa, a część generowana jest przez sztuczną inteligencję.
„Nie piszemy do człowieka złych wiadomości, publikujemy tylko pozytywne prognozy. Jeśli ktoś prosi o radę, a astrolog widzi, że wszystko będzie źle, albo zmieniamy odpowiedź na bardziej neutralną, albo w ogóle nie odpowiadamy i zwracamy pieniądze” – komentuje wzrost liczby abonentów jeden z założycieli firmy Nebula Ołeksandr Fiodorow.
Psychologowie tłumaczą to zjawisko faktem, że nieznane jest jednym z największych lęków człowieka. Brak informacji jest niepokojący.
„Natura ludzka jest taka, że chce jak najszybciej dostać pigułkę, która natychmiast rozwiąże wszystkie jego problemy. Oznacza to, że szukamy odpowiedzi na pytania. Kiedy człowiek otrzymuje pewną dawkę informacji, nawet jeśli są one nieprawdziwe, ma poczucie kontroli” – tłumaczy słynna ukraińska psycholog Kateryna Zinass.
Innym powodem, dla którego wiele osób zwraca się do przedstawicieli „służb okultystycznych”, jest chęć uwolnienia się od odpowiedzialności za swoje życie, mówi psychoterapeutka Natalia Nezhdanova.
Słynny ukraiński prezenter telewizyjny Wadym Karpiak zauważył, że w trudnych czasach wojennych horoskopy stały się także narzędziem rosyjskiej propagandy.
„Ukraińcy są przyzwyczajeni do konsumowania dużej ilości rosyjskojęzycznych treści. W szczególności szukają <<naukowych>> wyjaśnień w badaniach rosyjskiego astrologa Pawła Globy lub innych znanych astrologów, którym ufają zdezorientowani czytelnicy. W ich prognozach jest pewien trend eskalacji. To zmusza Ukraińców do przeżywania emocjonalnych wahań. Otrzymują takie informacje jak magiczną pigułkę, po czym są rozczarowani i w rezultacie popadają w depresję. Bo przepowiednie dotyczące wojny są manipulacją postrzeganiem rzeczywistości” – wyjaśnia popularna dziennikarka telewizyjna.
Jednak teraz, w czasach niepewności, aplikacje astrologiczne zyskują miliony nowych subskrybentów, a profesjonalni astrolodzy z doświadczeniem są rezerwowani z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem. Ludzie gotowi zapłacić każdą sumę, aby usłyszeć od renomowanych astrologów datę zakończenia wojny.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Vedrana Filipović on Unsplash