3 października 2022 . Od 1 października otworzyły się możliwości przepływu towarów ukraińskich z 35 krajami uczestniczącymi w systemie elektronicznym NCTS ( system informatyczny obsługujący wspólnotową procedurę tranzytu na terenie UE oraz wspólną procedurę tranzytową WPT, która uprawnia do przewożenia towarów bez konieczności dokonywania odpraw celnych na granicach państw – członków konwencji WPT). Pierwsze ładunki na nowych zasadach już wyjechały.
Pierwsze zgłoszenie tranzytowe T1 zostało wysłane z Niemiec w Ukrainę. Ładunek ten był wyświetlany w elektronicznym systemie tranzytowym NCTS, ukraińscy celnicy mogą go zobaczyć i śledzić. Są też ładunki wysyłane z Ukrainy do Niemiec przez Polskę.
Dzięki połączeniu z systemem NCTS ukraińscy przewoźnicy za pomocą jednej deklaracji będą przemieszczać towary między 35 krajami świata: członkami UE, Wielką Brytanią, Turcją, Serbią, Macedonią Północną, Islandią, Norwegią, Liechtensteinem i Szwajcarią. Kolejnym pozytywem nowej sytuacji jest to, że nowy system celny zintensyfikuje działanie ukraińskich gwarancji finansowych w tych krajach, a także uprości przewóz towarów.
Nowy „bezwizowy” system celny przewiduje, że na przewóz towarów składany jest jednolity dokument tranzytowy – z urzędu celnego wyjścia do urzędu celnego przeznaczenia. Dla firm oznacza to mniej formalności biurokratycznych na granicy i znaczną redukcję kosztów.
Ukraina zaczęła stosować NCTS już w listopadzie 2020 r. — początkowo w trybie pilotażowym, a już w marcu 2021 r. rozpoczął się etap ogólnokrajowego stosowania tego elektronicznego systemu. Pod koniec września 2022 roku rząd zatwierdził formularze dokumentów, ustalił, w jakim stopniu przedsiębiorstwa spełniają kryteria autoryzacji w warunkach „bezwizowego ruchu celnego”.
Według statystyk wpływy z ceł stanowią 35 proc. wpływów do budżetu Ukrainy. Dlatego teraz niezwykle ważne jest, aby opłaty celne były wnoszone na czas. Cel ten spełnia jeden dokument tranzytowy, który obniża koszty procedur celnych, kolejki na granicach, przyspiesza przepływ towarów itp. Według wyliczeń europejskich przedsiębiorców, NCTS oszczędza firmom średnio 30 minut na każdym transporcie i rocznie około 132 mln Euro dzięki obniżonym kosztom pracy.
Wspólny tranzyt celny to jedna z kluczowych kwestii integracji gospodarczej Ukrainy z UE. Zainteresowana jest tym również sama Unia Europejska, dlatego kraje europejskie aktywnie pomagały Ukrainie przystąpić do zunifikowanego systemu elektronicznego. W szczególności Litwa bezpłatnie dostarczyła swoje oprogramowanie NCTS w Ukrainę. A UE sfinansowała jego wdrożenie w tym kraju.
Przedstawiciele biznesu docenili już zalety nowego systemu celnego. Według Rostysława Kysila, prezesa globalnej grupy pocztowo-logistycznej Meest, po uzyskaniu „bezwizu” celnego (a przed tym transportowego) pojawiła się szansa na znaczne polepszenie logistycznych więzi Ukrainy ze światem.
„Innowacje w obyczajach sprawiają, że zasady gry są bardziej przejrzyste i prostsze. Nowy system zmniejsza ryzyko biurokracji i korupcji związane z urzędami celnymi. Wszystko to jest potężnym impulsem dla biznesu, który jest szczególnie ważny w czasie wojny”– uważa Kysil.
Jak informowaliśmy, jest to już czwarty „bezwiz”, jaki Ukraina otrzymała w tym roku. Wcześniej dostaliśmy ekonomiczny, energetyczny i transportowy. W najbliższym czasie Ukraina powinna dołączyć do wspólnej przestrzeni przemysłowej z Europą, co umożliwi eksport wyrobów przemysłowych do krajów europejskich z ukraińskimi certyfikatami. Oczekuje się, że później Ukraina dołączy do Jednolitego Obszaru Roamingu UE, Jednolitego Obszaru Płatności SEPA i integracji z europejskim rynkiem cyfrowym.
Zdaniem premiera Denysa Szmyhala pozwoli to Ukrainie przejść do specyficznej procedury negocjacji o członkostwo w Unii Europejskiej na początku 2023 roku. „Tempo zmian, które obecnie demonstrujemy, pozwala nam wyrobić sobie oczekiwania, że za dwa lata będziemy w pełni gotowi do członkostwa w UE” – przekonuje premier Ukrainy.
Wiktoria Czyrwa
Photo by Renaldo Matamoro on Unsplash