14 lipca 2022 . Na posiedzeniu Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze przedstawiciele Ukrainy zaapelowali o utworzenie specjalnego trybunału ds. zbrodni Rosji w Ukrainie. Pozwoli to na postawienie kraju agresora i winnych osób przed wymiarem sprawiedliwości.
Dzisiejszy atak rakietowy na Winnicę, w wyniku którego zginęło i zostało rannych kilkadziesiąt osób, w tym małe dzieci, to kolejne przestępstwo popełnione przez rosyjskich terrorystów, za które musi być stosowna kara. Mówił o tym prezydent Zełenski, w online przekazie do konferencji w Hadze.
„Zniszczenie MH17 (lot 17 Malaysia Airlines – zamach dokonany 17 lipca 2014 roku niedaleko wsi Hrabowe w obwodzie donieckim na Ukrainie, około 40 kilometrów od granicy z Rosją, przez zestrzelenie samolotu pasażerskiego – red.) przyciągnęło uwagę całego świata. Zginęło 80 dzieci. Nie sposób zapomnieć zdjęć z zabawkami dla dzieci. Czas mija, ale sprawiedliwość spełnia swoje zadanie. Śledczym udało się stworzyć pełny obraz tego, co stało się z MH17. Ta katastrofa była tylko jedną z tych zbrodni popełnionych przez Rosję od 2014 roku. Rosyjskie rakiety uderzyły dziś rano w Winnicę. Pociski trafiły w 2 budynki cywilne. Uderzyli w centrum medyczne. W tej chwili wiadomo, że zginęło 20 osób, w tym troje dzieci” – powiedział prezydent.
Zełenski poinformował, że od początku wojny funkcjonariusze ukraińskich organów ścigania zarejestrowali 34 039 przestępstw popełnionych przez Rosjan. I dla każdego z nich Międzynarodowy Trybunał Karny musi ustalić odpowiedzialność, aby winni zostali ukarani.
Prezydent Ukrainy podkreślił, że ze względów prawnych niemożliwe jest ściganie decydentów, dlatego potrzebny jest specjalny trybunał do spraw zbrodni wojennych popełnionych przez rosyjskie wojsko. A także – skuteczne narzędzie do kompensacji strat.
„Trybunał, który zapewni, że ci, którzy rozpoczęli tę historię katastrof i tragedii, która stała się największą wojną w Europie od czasu II wojny światowej, zostaną sprawiedliwie i legalnie ukarani”, – powiedział prezydent.
Z kolei minister spraw zagranicznych Dmytro Kuleba, przemawiając w Hadze, wezwał również do utworzenia Specjalnego Trybunału ds. Zbrodni Agresji na Ukrainę, aby doprowadzić do posłuszeństwa najwyższych przywódców wojskowych i politycznych Federacji Rosyjskiej.
„Ukraina oskarża Rosję o popełnienie zbrodni agresji. Wspólnie z innymi państwami, organizacjami i instytucjami wykorzystamy wszystkie dostępne narzędzia, aby oddać sprawiedliwość tysiącom niewinnych ofiar tej zbrodni i nie spoczniemy, dopóki sprawcy nie zostaną postawieni przed sądem” – powiedział minister.
Według Dmytra Kuleby inicjatywę utworzenia Trybunału Specjalnego poparły już Zgromadzenie Parlamentarne Rady Europy, Parlament Europejski, Zgromadzenie Parlamentarne NATO, Zgromadzenie Parlamentarne OBWE oraz Sejm Republiki Litewskiej.
Minister wymienił pięć głównych parametrów, które powinny stać się podstawą pracy Trybunału Specjalnego.
Po pierwsze, powinien się opierać na zasadach i podejściach stosowanych przez Międzynarodowy Trybunał Karny , działać na zasadach w Statutu Rzymskiego.
Po drugie, jurysdykcja trybunału obejmie wszystkie wydarzenia od lutego 2014 roku, czyli od początku zbrojnej agresji Federacji Rosyjskiej na Ukrainę.
Po trzecie, trybunał specjalny będzie miał jurysdykcję nad osobami fizycznymi, które kontrolują lub bezpośrednio kierują politycznymi lub militarnymi działaniami państwa.
Po czwarte, oficjalny status oskarżonego (np. głowy państwa) nie zwalnia takiej osoby z indywidualnej odpowiedzialności karnej i nie złagodzi kary.
Po piąte, trybunał specjalny będzie rozpatrywał wyłącznie zbrodnie agresji na Ukrainę i zostanie powołany jako międzynarodowy trybunał karny ad hoc do rozpatrzenia zbrojnej agresji Rosji na Ukrainę.
W konferencji Międzynarodowego Trybunału Sprawiedliwości w Hadze wzięło udział ponad 20 ministrów spraw zagranicznych, ministrów sprawiedliwości i prokuratorów generalnych z różnych krajów. Jeszcze przed spotkaniem 43 państwa (w tym Niemcy) zadeklarowały poparcie dla Ukrainy w rozliczaniu Rosji z jej zbrodni. We wspólnym oświadczeniu na stronie Komisji Europejskiej mówi się, że Unia Europejska wspiera wysiłki Ukrainy w sprawie przeciwko Federacji Rosyjskiej przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze w ramach Konwencja o zapobieganiu ludobójstwu w celu „ustalenia, że Rosja nie ma podstaw prawnych do działań zbrojnych na Ukrainie na podstawie bezpodstawnych oskarżeń o ludobójstwo”.
Jak informowaliśmy, Ukraina odwołała się do Międzynarodowego Trybunału Karnego ONZ na początku wojny, 26 lutego. Pierwsze posiedzenie sądu odbyło się 7 marca, kiedy uwzględniono pozew Ukrainy. Przedstawiciele Rosji nie pojawili się na spotkaniu. 16 marca sąd spełnił oczekiwanie Ukrainy, aby zażądać powstrzymania inwazji wojskowej Rosji na Ukrainę. Teraz 43 państwa- sygnatariusze wzywają Federację Rosyjską do natychmiastowego zaprzestania działań wojennych w Ukrainie, zgodnie z marcowym orzeczeniem sądu. Podkreślają, że nieprzestrzeganie tej rezolucji „jest kolejnym naruszeniem przez Rosję jej międzynarodowych zobowiązań”.
Według ekspertów prawa międzynarodowego jest bardzo małe prawdopodobieństwo, że Putin wyląduje na ławie oskarżonych. Przecież w krajach totalitarnych władcy zwykle po prostu umierają na swoich stanowiskach i nie podlegają ekstradycji do innych krajów. Jednocześnie możliwe jest, że Międzynarodowy Trybunał Karny wyda nakaz aresztowania Putina i jego popleczników. W tym przypadku, próbując przyjechać do krajów europejskich, mogą zostać zatrzymani.
Wiktoria Czyrwa
Na zdjęciu: mama i córka, ofiary rosyjskiego ataku rakietowego w Winnicy w dniu 14 lipca.