29 grudnia 2021 r. Rząd zapowiedział reformę własności publicznej w 2022 roku. W wyniku reform pod zarządem ministerstw powinno pozostać nie więcej niż 100 przedsiębiorstw państwowych.
Plany Gabinetu Ministrów ogłosiła pierwsza wicepremier, minister gospodarki Julia Swirydenko.
„W 2022 roku musimy przeprowadzić zakrojoną na szeroką skalę reformę własności publicznej. Na poziomie ministerstwa pozostanie nadzór nie więcej niż 100 przedsiębiorstw. Największa część z nich zostanie podporządkowana Gabinetowi Ministrów. Dokończona zostanie również ocena stanu, tzw. „triage” spółek skarbu państwa. Podzielimy przedsiębiorstwa na pracujące i niepracujące. Pracujące z kolei to te, które muszą pozostać własnością państwa, te które powinny połączyć się, skonsolidować, oraz te, które można sprzedać. A te, które nie pracują, pójdą albo do likwidacji, albo do prywatyzacji – w zależności od ich stanu” – wyjaśniła Swirydenko.
Obecnie, według Funduszu Mienia Państwowego, w Ukrainie działa ponad 3600 przedsiębiorstw państwowych, którymi zarządza 96 organów wykonawczych. W styczniu ubiegłego roku rząd zidentyfikował 15 największych spółek państwowych, wybierając je do reformy ładu korporacyjnego. Wśród nich są, m.in., Naftogaz Ukrainy, Ukrzaliznycia, Państwowa Korporacja Żywności i Zboża Ukrainy, Ukrhydroenergo SA, Ukrenergo NEC, Ukrposzhta JSC, Ukroboronprom, NNEGC Energo, SE „Administracja Portów Morskich Ukrainy”, SE „Międzynarodowy Port Lotniczy Boryspyl”, przedsiębiorstwo zarządzania ruchem lotniczym „UkSatse”, Operator Systemu Gazociągów Transportowych Ukrainy ( OGTSU), SJSC „Drogi Samochodowe Ukrainy”, SE „Zakład Poligraficzny Ukraina”, UAB „Fundusz Rolny”.
W lipcu 2021 r. uchwalono ustawę nr 5593, której celem jest zbliżenie ustawodawstwa ukraińskiego do międzynarodowych standardów ładu korporacyjnego w zakresie uproszczenia i modernizacji procesów planowania finansowego, rozszerzenia uprawnień rad nadzorczych, rozwiązania problemów ładu korporacyjnego.
Partnerzy międzynarodowi stale podkreślają potrzebę reformy ładu korporacyjnego w ukraińskich przedsiębiorstwach państwowych. Sześć lat temu, na mocy porozumienia z Międzynarodowym Funduszem Walutowym, rząd ukraiński zaczął wprowadzać niezależne rady nadzorcze w zarządzaniu spółkami państwowymi. Zgodnie z niedawno zaktualizowanym memorandum z MFW, rząd Ukrainy podjął szereg zobowiązań w celu zapewnienia przejrzystych i konkurencyjnych procedur selekcji oraz pełnej funkcjonalności rad nadzorczych: NEC Ukrenergo – do końca grudnia 2021 roku, Naftohazu– do końca stycznia 2022 roku i Energoatomu do końca maja 2022 r.
W październiku ogłoszono konkurencyjny wybór czterech niezależnych członków rady nadzorczej Naftohazu. W grudniu Ministerstwo Energii zatwierdziło skład nowej Rady Nadzorczej NEC Ukrenergo.
Na uwagę zasługuje fakt, że spośród 15 największych przedsiębiorstw państwowych 10 wykazało zyski za 9 miesięcy br.
Najbardziej dochodowe przedsiębiorstwa państwowe, to:
Ukrhydroenergo – 9,14 mld UAH;
Operator Systemu Gazociągów Transportowych Ukrainy – 5,8 mld UAH;
Energoatom – 2,35 mld UAH;
Administracja Portów Morskich – 1,44 mld UAH;
Ukroboronprom – 797 mln UAH.
Wśród nierentownych przedsiębiorstw znalazły się:
Ukrenergo – ze stratą 2,74 mld UAH;
Ukrzaliznycia – ze stratą 461 mln UAH;
Gosprodzernokorporatsiya – 328 mln UAH strat,
„Drogi Ukrainy” – 118 mln UAH strat;
przedsiębiorstwo zarządzania ruchem lotniczym „UkSatse” – 77,5 mln UAH strat.
Firmy transportowe przypisały kiepskie wyniki finansowe restrykcjom związanym z COVID-19, koncerny zbożowe – spadkiem przychodów spowodowanym problemami z chińskim kontrahentem, Ukrenergo tłumaczyło się szczególnymi zobowiązaniami obowiązki wobec producentów „zielonej energii”.
Wiktoria Czyrwa