27 listopada 2020. Z inicjatywy Andriusa Kubiliusa, byłego premiera Litwy a teraz posła do Parlamentu Europejskiego, odbyła się online konferencja o decentralizacji w Ukrainie jako platformie współpracy z Unią Europejską. Konferencja miała format unijny, uczestniczyli w niej ukraińscy ministrowie, posłowie do Parlamentu Europejskiego oraz przedstawiciele władz lokalnych z Ukrainy.
Andrius Kubilius wskazał, że jednym z podstawowych wyzwań dla ukraińskich władz pozostaje wypracowanie mechanizmów właściwego zagospodarowania pozyskanych środków. Ważne by samorządy terytorialne nauczyły się systemowego i celowego wykorzystania finansów. Dodał, że kolejna dekada będzie szczególnie ważna dla Ukrainy i jej europejskich ambicji. Ważne znaczenie na drodze integracji europejskiej Ukrainy będzie miała prezydencja polska w Radzie Unii Europejskiej w 2025 r. oraz prezydencja litewska w 2027 r. – mówił Kubilius.
Katarína Mathernová – zastępca dyrektora generalnego ds. polityki sąsiedztwa i negocjacji ws. rozszerzenia UE powiedziała, że reforma decentralizacyjna jest jedną z najskuteczniejszych reform w Ukrainie. Przyznała, że Komisja Europejska jest zafascynowana jej postępem, dostrzega jednak, że jest to proces, który wciąż trwa. Zapewniła, że Unia będzie nadal udzielać Ukrainie wsparcia instytucjonalnego, eksperckiego i finansowego.
Olha Stefaniszyna – wicepremier do spraw integracji z Unią Europejską i NATO zapowiedziała otwarcie Regionalnych Biur Integracji Europejskiej w kilku miastach obwodowych, w tym w Dnieprze, Połtawie oraz Chmielnickim. Wskazała, że biura pomogą w promowaniu lokalnych przedsiębiorców za granicą i otworzą nowe możliwości współpracy z partnerami na poziomie regionalnym.
Michael Gahler -poseł do Parlamentu Europejskiego zarzucił, że ostatnie zmiany legislacyjne dotyczące reformy terytorialnej w Ukrainie podjęto bez odpowiedniej analizy i konsultacji. W efekcie brakuje jasności co do kompetencji, odpowiedzialności i kontroli przepływów finansowych pomiędzy władzą lokalną i centralną. Wyraził nadzieję, że te niedoróbki zostaną w najbliższym czasie poprawione. Podkreślił znaczenie współpracy tzw. miast bliźniaczych jako instrumentu przekazywania wiedzy i doświadczenia od europejskich partnerów w Ukrainę. Bezpośrednia komunikacja i projekty na poziomie międzyludzkim mają często większe znaczenie niż odgórne sterowanie z Kijowa – mówił Gahler. Przypomniał, iż raport dot. wdrażania Układu Stowarzyszeniowego Ukrainy z UE będzie rozpatrzony na najbliższym posiedzeniu PE.
Włodzimierz Cimoszewicz – poseł do Parlamentu Europejskiego podzielił się polskim doświadczeniem w zakresie reformy samorządowej. Zaznaczył, że najważniejszą zasadą jest, by podział obowiązków między samorządami i rządem był poparty współdzieleniem zasobów. Podkreślił, że obecność inwestorów jest uzależniona od stabilności rządów i systemu prawa. Wreszcie istotnym problemem pozostaje korupcja, z którą nadal trzeba walczyć– podkreślił kilkakrotnie Cimoszewicz.
W dyskusji uczestniczyło wielu przedstawicieli władz lokalnych, którzy podzielili się własnym doświadczeniem i wyrazili nadzieję na dalsze wdrożenie reformy decentralizacji. Jednocześnie wyrazili niezadowolenie z faktu przyznania dla Państwowego Funduszu Rozwoju Regionalnego w 2021 r. jedynie 4,5 mld UAH, czyli 0,5 proc. budżetu państwa. Uczestniczący w konferencji Ołeksij Czernyszow – Minister ds. Rozwoju Samorządów i Terytoriów zapewnił, że już w 2022 r. planowane jest wniesienie do Funduszu 2 proc. budżetu, zaś w 2023 r. – 3 proc.
Valentyn Honcharenko