18 listopada 2020. Problemy pozostawione przez poprzedników, zamieszanie kadrowe oraz zbliżenie z przedsiębiorcą Ihorem Kołomojskim – to sprawy związane ze zmianami szefów przedsiębiorstw państwowych za czasów prezydenta Zełeńskiego.
Autorzy portalu Texty.org.ua wspólnie z serwisem analitycznym YouControl przeprowadzili badanie dotyczące wyników finansowych 100 największych państwowych przedsiębiorstw w Ukrainie w latach 2018-2019. Ważnym punktem analizy było wskazanie tych zakładów, w których odbyła się zmiana kierownictwa podczas prezydentury Zełeńskiego.
Najlepsze wyniki finansowe w 2019 r. osiągnął energetyczny gigant Naftohaz, który zwiększył swoje zyski o prawie 37 mld UAH w porównaniu do 2018 r. Natomiast wszystkie pozostałe badane przedsiębiorstwa odnotowały łączne straty na ponad 13 mld UAH, z których większość strat (ok. 10 mld UAH) wygenerowały firmy ze zmienionym kierownictwem.
Spośród 10 zakładów, których wyniki uległy największemu pogorszeniu w stosunku do 2018 r., w połowie zmieniono szefostwo. Zalicza się do nich Fundusz Rolny (negatywna różnica ok. 3,5 mld UAH), Centrenergo (ok. 2,5 mld UAH), Fabryka im. Małyszewa (915 mln UAH), Energoatom (858 mln UAH) oraz Służba Ruchu Lotniczego Ukrainy (828 mln UAH). Sytuacja jednak nie jest jednoznaczna, gdyż przynajmniej w części tych przedsiębiorstw problemy pojawiły się jeszcze wcześniej, zmiana kierownictwa spowodowała więc jedynie upublicznienie błędów lub naruszeń popełnianych przez ówczesne władze. I tak, na przykład, producent wojskowego sprzętu ciężkiego „Fabryka im. Małyszewa” od wielu lat boryka się z przestarzałym stanem technicznym urządzeń, anachroniczną organizacją pracy oraz brakiem znaczących zagranicznych zamówień (ostatnie zakończyło się w 2018 r.). Natomiast w Funduszu Rolnym kontrola rewizyjna przeprowadzona w 2019 r. pokazała zaś znaczące fałszerstwa w księgowości oraz machinacje w handlu zbożem i nawozami w okresie 2015-2018.
Z kolei problemy w Centrenergo i Służbie Ruchu Lotniczego Ukrainy (Ukraeroruch) przynajmniej częściowo są związane z oligarchą Ihorem Kołomojskim. W przypadku pierwszego, wraz ze zmianą kierownictwa nastąpiło zbliżenie spółki z przedsiębiorstwami powiązanymi z tym oligarchą. W rezultacie takiej kooperacji Centrenergo, jako producent energii, kupował węgiel w cenie wyższej niż rynkowa, a prawie 90 proc. wytwarzanej energii dostarczał dla ww. przedsiębiorstw taniej niż dla rynku. Ukraeroruch zaś ucierpiał z powodu znaczącego zadłużenia ze strony Międzynarodowych Linii Lotniczych Ukrainy (MAU). Ta linia nie chciała zawrzeć umowy o korzystaniu z państwowych usług nawigacji powietrznej. We wrześniu br. sąd stanął jednak po stronie Ukraeroruchu i zobowiązał linie Kołomojskiego do podpisania odpowiedniego kontraktu.
Warto również zaznaczyć o zakładzie „Zoria- Maszprojekt”, który jest przykładem pozytywnych zmian. Przedsiębiorstwo zajmuje się produkcją turbin gazowych oraz urządzeń z nimi powiązanych. Zyski spółki w 2019 r. zwiększyły się o 262 mln UAH, czyli ponad 10-krotnie w porównaniu do 2018 r. Powodem tego są przede wszystkim duże zamówienia z Indii i Chin, które kupują ukraińskie urządzenia dla swojej marynarki wojennej. Ponadto z usług przedsiębiorstwa korzysta szereg firm wykonujących modernizację systemu przesyłowego gazu w Ukrainie.
Opracowanie własne na podstawie artykułu z portalu Texty.org.ua
Valentyn Honcharenko